Podczas inauguracji nowego sezonu artystycznego Opery na Zamku w Szczecinie, która odbyła się w niedzielę 20 września br., poznaliśmy tegorocznych laureatów nagrody Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego Pro Arte. Są nimi Stanisław Biżek, Krzysztof Meisinger, Radosław Palus i Andrzej Zborowski. Nagrody wręczyła członek Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego Anna Mieczkowska.
Nagroda Pro Arte przyznawana jest corocznie za wybitne osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury w województwie zachodniopomorskim, na podstawie oceny całokształtu działalności lub osiągnięć o istotnym znaczeniu dla regionu. Każdy laureat otrzymuje statuetkę Pro Arte dłuta krakowskiego artysty, Andrzeja Litwy, która przedstawia zarys ludzkiej postaci wspinającej się na palcach - ma symbolizować akt twórczy, natchnienie, wolność i lekkość – a także dyplom oraz 10 000 zł brutto. Do konkursu mogły zgłaszać się instytucje kultury, szkoły artystyczne, związki, fundacje i stowarzyszenia działające w sferze kultury, organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego oraz przedstawiciele środowisk twórczych. Poniżej bogato przedstawione sylwetki laureatów.
Stanisław Biżek – artysta rzeźbiarz
Urodził się 14 listopada 1938 roku w Wierzchowiskach. Jest absolwentem Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Lublinie. Później studiował pod kierunkiem prof. Jacka Pugeta na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W trakcie studiów odbył podróże do Grecji na Kretę, Wiednia, Moskwy, Belgradu, Sofii i Paryża, które później okazały się ważne dla całej jego twórczości.
Po ukończeniu studiów w 1964 roku zamieszkał w Szczecinie. Jego twórczość obejmuje rzeźbę plenerową i monumentalną (granit, kamień sztuczny, blacha miedziana, brąz), małe formy rzeźbiarskie w brązie, medalierstwo. Ponadto jest autorem wielu prac rzeźbiarskich oraz pomników, z których większość zrealizował na Pomorzu Zachodnim, w tym m.in. pomnika 1000-lecia bitwy pod Cedynią (jako współautor), Pomnik na Cmentarzu Wojskowym w Kamieniu Pomorskim, pomnik Osadnikom w Chojnie, Pomniki w Dobrej Nowogardzkiej, Dębnie Lubuskim, Łobzie. Rzeźby w Międzyzdrojach, Świnoujściu, Kamieniu Pomorskim, Legnicy oraz w Niemczech: w Binz, Kuhlungsbom, Albeck, Behringen.
Jest również autorem tablic w brązie m.in. dla Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie, Katedry Szczecińskiej, kościoła św. Jana Chrzciciela, Politechniki Szczecińskiej, Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego oraz szkół.
Jego prace znajdują się w zbiorach muzealnych i galeriach Muzeum Narodowym w Szczecinie, Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu, Muzeum w Chorzowie, Muzeum Okręgowym w Lublinie, Galerii ZAR w Warszawie oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą (Anglia, Czechy, Dania, Francja, Niemcy, Szwecja, USA, Watykan, Włochy). Stanowią także ozdobę kolekcji Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego i Wojewódzkiego w Szczecinie. Od wielu lat tworzy w swojej pracowni przy ul. Milczańskiej na Pomorzanach.
Publikacje Stanisława Biżka znajdują się w wielu wydawnictwach artystycznych jak; Sztuka, Projekt, Dzieje Sztuki Polskiej 1890-1980. Noty biograficzne dot. jego osoby zamieszczano m.in. w polskim i angielskim wydaniu Kto jest kim w Polsce, International Who’s Who of Intelectuals, Men of Achievement wydanym przez Cambrige.
Był członkiem (1964-1983) i prezesem Związku Polskich Artystów Plastyków, a także założycielem (1984) i prezesem oddziału Związku Artystów Rzeźbiarzy (od 5 lutego 1986) w Szczecinie. Jest założycielem Stowarzyszenia Twórczego Artystów Rzeźbiarzy w Szczecinie oraz Sekcji Rzeźby ZPAP (1999).
Był organizatorem wielu imprez rzeźbiarskich, m.in. pleneru przy al. Jana Pawła II w Szczecinie, pleneru medalierskiego z okazji 750-lecia nadania praw miejskich Szczecinowi, pleneru rzeźbiarskiego na terenie szpitala onkologicznego w Szczecinie, Ogólnopolskiego Biennale Rzeźby w Szczecinie Ochrona Środowiska Naturalnego (siedem edycji) oraz Międzynarodowego Pleneru Rzeźbiarskiego w Buku (trzy edycje).
Projektant odznaczenia (krzyża) Gryfa Zachodniopomorskiego. Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień krajowych i zagranicznych, w tym w 2007 r. Złotej Odznaki Honorowej Gryfa Zachodniopomorskiego oraz Nagrody Artystycznej Miasta Szczecina za rok 2005.
W ubiegłym roku obchodził jubileusz 50-lecia twórczości artystycznej.
Krzysztof Meisinger - gitarzysta klasyczny
Urodzony w 1984 roku. W opinii wielu krytyków muzycznych, jak i melomanów z całego świata, jest jednym z najbardziej fascynujących i charyzmatycznych młodych gitarzystów klasycznych. Największy wpływ na jego rozwój mieli tacy pedagodzy i autorytety jak: Bolesław Brzonkalik, Piotr Zaleski, Aniello Desiderio (Włochy) oraz Christopher Parkening (USA). Jest zwycięzcą i laureatem wielu międzynarodowych i ogólnopolskich konkursów.
Jest stypendystą Ministra Kultury, Prezydenta Miasta Bydgoszczy, Fundacji KGHM „Polska Miedź” oraz programu stypendialnego Ministra Kultury „Młoda Polska”. W 2008 roku został zwycięzcą uczelnianym oraz jednym z 6 finalistów regionu kujawsko-pomorskiego konkursu Primus Inter Pares Student Roku 2008- konkursu na najlepszego studenta Polski. Występuje w kraju i za granicą grając recitale solowe, muzykę kameralną oraz z orkiestrą m.in. w USA, Niemczech, Francji, Anglii, Serbii, Austrii, Hiszpanii, Grecji, Szwajcarii, we Włoszech, na Łotwie i Ukrainie, w takich salach jak Filharmonia Berlińska, Filharmonia Narodowa w Warszawie, Theatre du Palais Royal w Paryżu, Studio Koncertowe Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie, Teatr Wielki Opera Narodowa w Warszawie, Klainhans Music Hall w Buffalo, Hatch Recital Hall w Rochester, Raitt Recital Hall w Malibu, czy Grossmunster w Zurichu. Jego debiut w Filharmonii Berlińskiej w 2014 roku zakończył się wielominutową owacją na stojąco.
Występuje m.in. z „Academy of St Martin in the Fields”, PKF-Prague Philharmonia, Philharmonia Quartet Berlin, Orkiestrą Kameralną „Amadeus”, Orkiestrą Kameralną Filharmonii Narodowej w Warszawie oraz wieloma innymi orkiestrami filharmonicznymi i kameralnymi u boku wybitnych dyrygentów takich jak: Łukasz Borowicz, Agnieszka Duczmal, Wojciech Michniewski, Krzysztof Urbański, Michał Klauza, Monika Wolińska czy Massimiliano Caldi. Występował na wielu festiwalach m.in. Festiwal Muzyki Polskiej w Krakowie, „Muzyka w Starym Krakowie”, Letni Festiwal Filharmonii Narodowej, La Folle Journee de Varsovie, „Toruń- Muzyka i Architektura”, czy Festiwal Laureatów Konkursów Muzycznych w Bydgoszczy.
Konceruje z wybitnymi muzykami sceny międzynarodowej – Marcelo Nisinman (bandoneon), czy Daniel Stabrawa (skrzypce). Od 2014 roku występuje także u boku jednej z największych sopranistek świata – Sumi Jo. Zainspirował wielu kompozytorów do napisania nowych utworów na gitarę. Tacy kompozytorzy jak Dmitri Varelas, czy Atanas Ourkouzounov dedykowali mu swoje kompozycje.
W styczniu 2014 roku był kierownikiem artystycznym produkcji operity Astora Piazzolli „Maria de Buenos Aires” w Teatrze Polskim w Szczecinie z Sandrą Rumolino w roli tytułowej. Spektakle spotkały się ze znakomitym przyjęciem publiczności i krytyki.
Jego nagrania otrzymują liczne wyróżnienia i znakomite recenzje światowej krytyki. W 2013 roku ukazał się jego album nagrany w słynnym Abbey Road Studio z orkiestrą Academy of St Martin in the Fields który został wydany przez firmę Orfeus Music, a później przez belgijskie wydawnictwo Outhere Music/Fuga Libera. Nosi tytuł „Melodia Sentimental”, jest poświęcony w całości muzyce Heitora Villi-Lobosa i pozyskuje entuzjastyczne recenzje w światowej prasie muzycznej. Płyta była albumem miesiąca linii lotniczej LUFTHANSA, oraz była uznana za jedną z 10 najlepszych płyt z muzyką klasyczną roku 2013 przez krytykę niemiecką. Jego kolejny album „MEISINGER” został wydany w grudniu 2014 roku. Znajdują się na nim nagrania Krzysztofa Meisingera zrealizowane z takimi sławami jak Sumi Jo, czy Philharmonia Quartett Berlin. Znajduje się na nim także pierwsze w historii muzyki nagranie „Concierto de Aranjuez” zrealizowane z PKF-Prague Philharmonia na którym solista występuje także w roli dyrygenta. Premiera albumu odbyła się w Filharmonii Berlińskiej podczas uroczystego koncertu i od momentu premiery album pozyskuje znakomite recenzje. Album wydała firma Orfeus Music.
Z początkiem sezonu artystycznego 2013/14 przyjął funkcję Stałego Dyrygenta Gościnnego orkiestry Capella Bydgostiensis.
Radosław Palus
Urodzony w 1974 r. Animator kultury, współzałożyciel i prezes stowarzyszenia Spichlerz Sztuki realizującego działania artystyczne, edukacyjne, i popularyzatorskie, które wspierają odkrywanie tożsamości kulturowej regionu w oparciu o wielowiekowe dziedzictwo cysterskiego Kołbacza. Wraz z grupą przyjaciół zainicjował w przestrzeni obiektów dawnego opactwa cystersów w Kołbaczu projekt „Cienie zapomnianych kultur”, w ramach którego odbywają się cykliczne koncert i wystawy. Wydarzenie to realizowane od 2008 roku przy wsparciu Starostwa Powiatowego w Gryfinie i Gminy Stare Czarnowo oraz lokalnych partnerów, przyciąga stałe grono odbiorców. Prezentuje świat odchodzących wartości i tradycji, wartych ocalenia i skonfrontowania ze współczesnością. Realizowane przez Radosława Palusa wspólnie ze stowarzyszeniem działania od początku miały na celu rewitalizację zabytkowych obiektów, które od lat niszczały, i przywrócenia ich rangi w świadomości mieszkańców Pomorza Zachodniego oraz pokazania ich inspirującego potencjału kulturalnego i turystycznego.
Odkryty na nowo spichlerz w pocysterskiej nawie głównej kościoła zamieniony został w Galerię Cysterską. Jej atmosfera jest za każdym razem zaproszeniem w ponadczasową podróż. Artyści, pasjonaci, historycy – oryginalne osobowości wypełniają spichlerz ważnymi tematami i wartościami zacieranymi przez czas, spychanymi na cywilizacyjny i kulturowy margines. Radosław Palus wraz z członkami stowarzyszenia „Spichlerz Sztuki zrealizował szereg projektów: konkurs „Kołbacz rekonstrukcja” adresowany do młodych architektów i projektantów z Wydziału Architektury i Projektowania Krajobrazu ZUT; wystawę „Doba z cystersami” – przypominającą dziedzictwo cystersów; wystawę „Podróż przez Weizacker” – przynoszącą etnograficzne inspiracje z obszaru dawnej ziemi pyrzyckiej; wystawę „Życie w kolektywie. PRL, PGR, Agromiasto” – prezentującą tworzenie się wzorcowego, kołbackiego PGR-u; cykliczne warsztaty dla lokalnej młodzieży ze znanymi animatorami kultury z regionu i z całej Polski (warsztaty filmu dokumentalnego, capoeira, teatralne, dj’skie); rekonstrukcję ogrodu klasztornego w dawnym witrażu kościoła cysterskiego w ramach warsztatów botanicznych z wykładowcą z Akademii Sztuki w Szczecinie; stworzenie systemu nośników z informacją turystyczną przy obiektach dawnego opactwa cysterskiego; partnerstwo w takich projektach, jak festiwal „Na Gotyckim Szlaku. Muzyka w zabytkach Pomorza Zachodniego”, w polsko-niemieckiej sieci Klosterland, ostatniej edycji Szczecin European Film Festival; cykl koncertów artystów twórczo nawiązujących dialog z tradycją – m.in. Mition Trio, Michał Jacaszek, Adam Strug, Cukunft, Transkapela.
Dzięki projektom realizowanym przez Radosława Palusa wraz ze współpracownikami ze stowarzyszenia Spichlerz Sztuki, zapomniane dziedzictwo pocysterskiego Kołbacza oraz wykreowana tam przestrzeń do działań kulturalnych coraz skuteczniej przebija się do szerszej świadomości mieszkańców Pomorza Zachodniego. Potwierdzeniem starań o rewitalizację kołackich obiektów było uznanie ich rangi przez Prezydenta ROP, który w marcu br. nadał im tytuł Pomnika Historii.
Andrzej Zborowski
Ur. w 1935 r. w Galicji – Łęgu pod Tarnowem. Śpiewak, wielki znawca i popularyzator muzyki, jeden z najwspanialszych polskich konferansjerów. Tuż po wojnie wyjechał wraz z rodzicami i trójką starszych braci na Śląsk. W Bytomiu ukończył liceum ogólnokształcące i oddzielnie, słynną średnią szkołę muzyczną „Braci Szafranków” w Rybniku. Jest absolwentem Wydziału Wokalnego Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach. Już podczas studiów występował jako solista i konferansjer muzyczny w filharmoniach; częstochowskiej i opolskiej. Po ukończeniu studiów został solistą Zespołu Madrygalistów Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, występował na licznych estradach krajowych i zagranicznych, m.in. w Bukareszcie, Ploesti, Lipsku, Halle i Kolonii. Dwukrotnie brał udział w festiwalach Młodzieży Muzycznej w Bayreuth (RFN), występując w partiach Jakuba („Flis” St. Moniuszki) oraz Stanisława („Verbum Mobile” s. Moniuszki). Był tez solistą i konferansjerem muzycznym w orkiestrach symfonicznych; w Katowicach, Poznaniu, Rzeszowie, Zabrzu i Rybniku. W swoim dorobku artystycznym ma wiele nagrań.
W latach siedemdziesiątych zaproszony na gościnne występy do Koszalina – wraz z grupą innych artystów ze Śląska – przez ówczesnego dyrektora Koszalińskiej Orkiestry Symfonicznej, Andrzeja Cwojdzińskiego, przyjmuje propozycję osiedlenia się w Koszalinie. Tutaj poświęca się pracy zawodowej – przez 15 lat był etatowym śpiewakiem i konferansjerem. Po przejściu na śpiewaczą emeryturę (1985) nadal był etatowym (do 1992) prelegentem muzycznym przedpołudniowych koncertów umuzykalniających dla dzieci i młodzieży oraz konferansjerem podczas różnorodnych koncertów: organowych, filharmonicznych, festiwalowych, okolicznościowych. Przez wszystkie lata kariery zawodowej wykonał nieskończoną liczbę koncertów szkolnych, przedszkolnych, umuzykalniających i kameralnych, które pozostały w pamięci dzisiejszych 50, 40, 30 i 20-latków. Uwielbiany przez publiczność filharmoniczną za swoją elegancję, erudycję, wspaniałą polszczyznę i dowcip oraz ogromną wiedzę nt. muzyki, jej twórców i wykonawców. Wielka postać polskiej kultury przy jednocześnie olbrzymiej skromności.
Przez dziesięć lat prowadził audycje umuzykalniające dla klas VII-VIII na ogólnopolskiej antenie Polskiego Radia. Był to bardzo pożyteczny cykl edukacyjny z różnych przedmiotów pod nazwą „Radio – Szkole”. Udział Andrzeja Zborowskiego w tym cyklu był wówczas ewenementem na skalę kraju – większość tych audycji prowadziły osoby związane z Warszawą. Mimo przejścia na emeryturę nadal jest bardzo aktywny; zapowiada koncerty organowe, karnawałowe, montaże operowe i operetkowe, koncerty z okazji różnych świąt i uroczystości, uświetniając je swoją osobowością. Prowadzi przedpołudniowe koncertu umuzykalniające w szkołach, które są przedłużeniem dawnej działalności edukacyjnej Filharmonii Koszalińskiej. Aktywnie działa jako popularyzator muzyki w ramach Uniwersytetu III Wieku.
Andrzej Zborowski mimo 80 urodzin, które obchodzi w listopadzie br., prowadzi nadal w sposób niedościgniony wiele koncertów symfonicznych Filharmonii Koszalińskiej, Warmińsko-Mazurskiej, Rzeszowskiej, Sinfonia Baltica w Słupsku i Opery Bydgoskiej. Stale współpracuje i prowadzi koncerty, recitale m.in. Bogusława Morki i Grażyny Brodzińskiej, np. w Sali Kongresowej w Warszawie, w Filharmonii Narodowej, w Filharmonii Gorzowskiej, podczas Festiwalu Pianistyki Polskiej w Słupsku, Festiwalu Organowego w Koszalinie, Kamieniu Pomorskim i Szczecinie, również w Toruniu, Ciechocinku, Wrocławiu, Pile, Elblągu, Jeleniej Górze. Jest wielką osobowością estrady, z pewnością jedną z największych w Polsce.
Na szczególne podkreślenie zasługuje praca Andrzeja Zborowskiego w regionie – nie do przecenienia jest jej aspekt edukacyjny. Jako przykład można tu przytoczyć koncerty wyjazdowe (wspierane również z budżetu Województwa), odbywające się od maja do grudnia w mniejszych miejscowościach, np. Białogardzie, Bobolicach, Darłowie i Darłówku, Dźwirzynie, Sarbinowie, Szczecinku czy Siemczynie. Dzięki niestrudzonej, wieloletnie pracy A. Zborowskiego mieszkańcy tych miejscowości mają niepowtarzalną, często jedyną szansę poznania wielkiego świata muzyki, jej twórców i wykonawców.
18 lipca br. w Filharmonii Koszalińskiej odbył się specjalny koncert z udziałem solistów najsłynniejszego teatru operowego świata – mediolańskiej „La Scali”, dedykowany Andrzejowi Zborowskiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin.
Nagroda „Pro Arte” Marszałka została przyznana w uznaniu ponad 40-letniej pracy zawodowej na rzecz Filharmonii Koszalińskiej, Koszalina i Województwa Zachodniopomorskiego.